ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಆಕಸ್ಮಿಕ, ತರದಿರಲಿ ಸೂತಕ

ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ತಂತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಸಹಯೋಗವು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಬೆಂಕಿ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಸ್ಥಳೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಅರಣ್ಯ ಪರಿಸರಗಳ ನಡುವಿನ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಬಹುಮುಖವಾಗಿವೆ. ಅತ್ಯಂತ ತಕ್ಷಣದ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷವಾದ ಪರಿಣಾಮವೆಂದರೆ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ನಷ್ಟ. ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದಷ ಜೀವಿಗಳ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಈಗಾಗಲೇ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿವೆ.

ಭಾರತದ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಪರಿಸರ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ದೇಶವು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಇಂತಹ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ, ವನ್ಯಜೀವಿ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷ ಗಳಲ್ಲಿ, ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯ ಘಟನೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಏರಿಳಿತದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಆದರೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಚಿಂತಾಜನಕ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ೨೦೨೦-೨೧ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೩೪೫,೯೮೯ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚಿನ ಘಟನೆಗಳು ದಾಖಲಾಗಿವೆ, ಇದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಧಿಕವಾಗಿದೆ. ೨೦೨೨-೨೩ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ  ೧೩೪ ಅಗ್ನಿ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಪ್ರಕರಣ ವರದಿಯಾಗಿದ್ದವು. ನವೆಂಬರ್ ೨೦೨೩ ಮತ್ತು ಜೂನ್ ೨೦೨೪ ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ೨೦೩,೫೪೪ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚುಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಇದು ಹಿಂದಿನ ವಷದಲ್ಲಿ ೨೧೨,೨೪೯ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದು ಸಮಸ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ೨೦೨೩-೨೪ರಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಂತಹ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳು ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಶೇ.೬೦ ಪಾಲು ಪಡೆದಿವೆ. ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೩,೦೯೬ ರಿಂದ ೨,೦೨೦ ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶ ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉತ್ತರಾಖಂಡ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾದಂತಹ ರಾಜ್ಯ ಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಘಟನೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚುಗಳ ಕಾರಣಗಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಮಾನವಜನ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಎಲ್ಲಾ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು ೯೫% ರಷ್ಟು ಮಾನವನ ಪಾತ್ರವಿದೆ. ಬೆಳೆಗಳ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಸುಡುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಈ ಬೆಂಕಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಂಜಾಬಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ರೈತರು ಮುಂದಿನ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲು ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಯಾಗಿ, ಕೃಷಿ ಅಥವಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅರಣ್ಯನಾಶ, ಉರುವಲು ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ  ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚುವುದು ಕಾಡಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಉಲ್ಭಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ದುಷ್ಕರ್ಮಿಗಳ ಪ್ರಯತ್ನ, ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೀಡಿ, ಸಿಗರೇಟ್‌ಗಳ ಬಳಕೆ, ವಿದ್ಯುತ್ ಶಾರ್ಟ್‌ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಇವುಗಳಿಂದಲೂ ಬೆಂಕಿ ಹತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಮಾನವಪ್ರೇರಿತ ಅಂಶಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶುಷ ಹವಾಮಾನ, ಹೆಚ್ಚಿನ ತಾಪಮಾನ ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯಂತಹ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ನಡೆಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಬೆಂಕಿಯು ಅನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿ ಹರಡಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚು ಪದೇಪದೇ ಮರುಕಳಿಸುವ ವಿಷಯವಾಗಿದ್ದು, ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಘಟನೆಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ, ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ದೊಡ್ಡ ಬೆಂಕಿ ಸುಮಾರು ೧೦,೦೦೦ ಎಕರೆಗಳಷ ಅರಣ್ಯವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿತು. ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.  ೨೦೨೩ ರಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕವು ೬,೮೮೮ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚಿನ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ೨೦೨೪ ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೪,೨೪೫ ಪ್ರಕರಣಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ೨೦೨೫ ರ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕವು ಐದು ದೊಡ್ಡ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ಅರಣ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ (ಎಫ್‌ಎಸ್‌ಐ) ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ೨೦೨೫ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚಿಗೆ ಸುಮಾರು ೩೫ ಎಕರೆ ಅರಣ್ಯ ನಾಶವಾಗಿತ್ತು. ಜನವರಿ ೨೦೨೫ ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ೪೪ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ಬೆಂಕಿಯ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಣ ಸಸ್ಯಗಳು, ಮಳೆಯ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ತಾಪಮಾನದಂತಹ ಅಂಶಗಳಿಂದ ರಾಜ್ಯವು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗಳಿಗೆ ಅರಣ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಅವರು ಆಶ್ರಯ, ಆಹಾರ, ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪ ನ್ಮೂಲಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾಡನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂತಹ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚುಗಳು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಜೀವವನ್ನು ಪಣಕ್ಕಿಡುವಂತೆ ಮಾಡು ತ್ತಿದೆ. ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದರ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಗಿ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಜೀವನೋಪಾಯಗಳು, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ನೇರ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ಈ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಜೀವನ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿ ಸುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳು ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಅವರು ವಾಸಿಸುವ ಕಾಡುಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳು, ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ನಾಶವಾಗಬಹುದು. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗದ ನಷ್ಟ  ಉಂಟು ಮಾಡಬಹುದು.

ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯ ಹೊಗೆ ಮತ್ತು ಬೂದಿಯು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಈಗಾಗಲೇ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವವರು. ಇದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚನ ತೊಂದರೆಗೀಡಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಉಸಿರಾಟದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೃದ್ಧರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ, ಹೆಚ್ಚು ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಅವರ ಹಣ ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡವು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೇಟೆ, ಮೀನುಗಾರಿಕೆ, ಒಟ್ಟುಗೂಡುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದಂತಹ ಪೋಷಣೆಗಾಗಿ ಅರಣ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿವೆ. ಬೆಂಕಿಯು ಈ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಆದಾಯ ಅಥವಾ ಆಹಾರದ ಮೂಲಗಳ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗ ಬಹುದು. ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷಕ್ಕೆ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವಿಪರೀತ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆಡೆ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಬಹುದು. ಸ್ಥಳಾಂತರವು ಅಸ್ಮಿತೆಯ ನಷ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಒಗ್ಗಟ್ಟು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಂತಹ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸವಾಲುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಕೆಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಅರಣ್ಯ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿವೆ. ಅವರ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನವು ಹೆಚ್ಚು ದುರಂತ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚುಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಅದರ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ತಂತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಸಹಯೋಗವು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಬೆಂಕಿ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಸ್ಥಳೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಅರಣ್ಯ ಪರಿಸರಗಳ ನಡುವಿನ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಬಹುಮುಖವಾಗಿವೆ. ಅತ್ಯಂತ ತಕ್ಷಣದ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷವಾದ ಪರಿಣಾಮವೆಂದರೆ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ನಷ. ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದಷ ಜೀವಿಗಳ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಈಗಾಗಲೇ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಅಳಿವಿನ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳ ನಾಶವು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಆಹಾರ, ಆಶ್ರಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರ ಪರಿಸರಕ್ಕಾಗಿ ಅರಣ್ಯಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಪರಿಸರದ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ಗಮನಾರ್ಹ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ಮರದ ನಾಶ, ಮರವಲ್ಲದ ಅರಣ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಜೀವನೋಪಾಯವು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ವಿನಾಶಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಆರ್ಥಿಕ ನಷ್ಟವು  ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಕ್ಕೂ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅನೇಕ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಾಗಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸುಡುವುದರಿಂದ ಕಣಗಳು ಮತ್ತು ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲಗಳು ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿ ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಆದರೆ ಸವಾಲು ಅಗಾಧವಾಗಿದೆ. ಎಐ-ಆಧಾರಿತ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನವು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ನೈಜ-ಸಮಯದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಮುಂಚಿನ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಅನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿ ಹರಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಗ್ನಿ ನಿರೋಧಕ ಹೈಡ್ರಾಲಿಕ್ ಉಪಕರಣಗಳ ಬಳಕೆ, ಟರ್ನ್ ಟೇಬಲ್ಸ್ ಲ್ಯಾಡರ್ ಬಳಕೆ ಅಗತ್ಯ. ಉಪಗ್ರಹ ಆಧಾರಿತ ಕಣ್ಗಾವಲು ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ತಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕಾಡಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಠಾಣೆಗಳ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಅಗತ್ಯ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನಗಳನ್ನು ಸಹ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಬೆಂಕಿ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚುವ ಅಪಾಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚುಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಆದರೂ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯು ಸವಾಲಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವಷಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇಳಿಮುಖವಾಗಿದ್ದರೂ, ಒಟ್ಟಾರೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಯು ಗಂಭೀರವಾದ ಪರಿಸರ ಕಾಳಜಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ಭಾರತದ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ, ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚುಗಳ ಸಂಭವವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಅರಣ್ಯ ನೀತಿಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು, ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಬೆಂಕಿಯ ಮೂಲಕ ಕಾಡುಗಳ ನಿರಂತರ ನಾಶವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಇಡೀ ಗ್ರಹಕ್ಕೆ ನಷವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತವೆ.

-ಡಾ.ಡಿ.ಸಿ.ನಂಜುಂಡ
ಲೇಖಕರು
ಮೊ:  9008164514